Α. Βασικά στοιχεία της έρευνας
Β. Αξιοπρόσεκτα σημεία - Το 90% των ερωτηθέντων οδηγούν και αυτοκίνητο (ενώ το αντίστροφο δεν συμβαίνει).
- Χρησιμοποιούν το δίκυκλο ακόμη και για μικρές αποστάσεις εντός πόλεως.
- Σχεδόν ένας στους τρεις δεν επιβάλλει συνήθως στο συνεπιβάτη να φορά κράνος.
- Το 40% δεν χρησιμοποιεί κράνος όταν πρόκειται για πολύ μικρές αποστάσεις.
- Σύμφωνα με τη γνώμη του 54% του δείγματος της έρευνας, οι καιρικές συνθήκες επηρεάζουν τη χρήση κράνους. - Σχεδόν ένας στους δέκα φορά κράνος που δεν πληροί τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές.
- Η ασφάλεια αποτελεί τον κυρίαρχο λόγο χρήσης του κράνους, ο οποίος ακολουθείται από την προστασία (από τη σκόνη, τα έντομα, τα πετραδάκια, κ.λ.π.).
- Ο φόβος επιβολής κυρώσεων λόγω μη χρήσης κράνους αποτελεί λόγο χρήσης μόνον για το 40%, αφήνοντας αδιάφορη τη συντριπτική πλειονότητα(60%). Αποδεικνύεται έτσι ότι αύξηση των προστίμων αποτελεί, αν όχι εισπρακτικό μέτρο, πάντως πολιτική ακατάλληλη και πρόχειρη.
- Το 37% θεωρεί ως λόγο χρήσης κράνους τη δυνατότητα να μπορεί να τρέχει περισσότερο, ενώ μόνον το 30% θεωρεί ως λόγο χρήσης το γεγονός ότι το προβλέπει ο νόμος.
- Μεταξύ των κριτηρίων επιλογής κράνους κυριαρχεί η ασφάλεια κατά 94%, ακολουθούμενη από την άνεση (87%) και τις προδιαγραφές που αυτό καλύπτει(87%). Σημαντικός για το 56,3% είναι και ο παράγοντας της τιμής.
- Για τον έναν στους δυο (50%), ο καύσωνας αποτελεί λόγο μη χρήσης κράνους. Τα ανακατεμένα, ιδρωμένα ή και “λαδωμένα” μαλλιά αποτελούν το δεύτερο σημαντικότερο λόγο μη χρήσης κράνους. Σημαντικό ποσοστό των ερωτηθέντων κρίνει ότι ο περιορισμός της επαφής με το περιβάλλον(ακοή-όραση) λόγω του κράνους και η έλλειψη κατάλληλου χώρου τοποθέτησής του αποτελούν λόγους μη χρήσης κράνους. Μικρότερα ποσοστά δηλώνουν ότι αποτρέπονται της χρήσης κράνους επειδή δε θέλουν να φαίνονται ότι καβαλούν δίκυκλο ή διότι εισπράττουν όχι κολακευτικά σχόλια ή βλέμματα. Μικρό ποσοστό δηλώνει ιδεολογικά αντίθετο στη χρήση κράνους, κυρίως αντιδρώντας στον υποχρεωτικό χαρακτήρα της χρήσης του και στις συνακόλουθες κυρώσεις. Πολλοί από αυτούς έχουν ως σημείο αναφοράς τις Η.Π.Α. , όπου στις περισσότερες Πολιτείες οι μοτοσυκλετιστές διατηρούν το δικαίωμα επιλογής(χρήση ή μη χρήση κράνους). Μικρό ποσοστό επίσης θεωρεί την συνήθεια ως λόγο μη χρήσης κράνους. Η απώλεια χρόνου από το «βάλε-βγάλε» του κράνους θεωρείται ως αποτρεπτικός παράγων της χρήσης (κυρίως από όσους χρησιμοποιούν το δίκυκλο για επαγγελματικούς σκοπούς).
- Τα περιοδικά του ειδικού Τύπου μοτοσυκλέτας αποτελούν τον κυριότερο μοχλό που πείθει τους αναβάτες να φορούν κράνος (35,4%). Η πειθώ αυτή δεν συνίσταται σε συνθήματα όπως “να φοράτε κράνος”, αλλά στην ενημέρωση για την ασφάλεια που παρέχει το κράνος και για τα πλεονεκτήματά του εν γένει και, επίσης, στο ζωντανό παράδειγμα που δίνουν, φορώντας πάντοτε κράνος, τόσο οι συντάκτες των περιοδικών μοτοσυκλέτας, όσο και τα πρόσωπα (όπως οι αγωνιζόμενοι) που προβάλλονται σε αυτά. Σημαντικότατο ρόλο παίζουν οι γονείς (27,5%) και οι Λέσχες μοτοσυκλέτας(27,3%), οι οποίες πείθουν (μέσω του ζωντανού παραδείγματος και μέσω της σωστής ενημέρωσης), τους αναβάτες να φορούν κράνος, και μάλιστα υψηλών προδιαγραφών. Ακολουθούν τα Μ.Μ.Ε. (26,4%), τα οποία αφ’ενός προβάλλουν μηνύματα υπέρ της χρήσης του κράνους περιστασιακά, και όχι συστηματικά, και αφετέρου δημιουργούν πρότυπα και αντι-πρότυπα.
- Τα υλικά κατασκευής θεωρούνται ως ο πιο σπουδαίος παράγοντας ασφάλειας του κράνους(72,10%). Σημαντικό ποσοστό (62,7%) συγκεντρώνει και ο τύπος του κράνους (κλειστού ή ανοικτού τύπου, σπαστό, κ.λ.π.).
Γ. Κατευθυντήριες γραμμές
Η πολιτική που διακρίνει συλλήβδην σε παραβάτες και μη, πολιτική δρακόντειων κυρώσεων(που προκαλούν χειρότερες παραβατικές συμπεριφορές) και τυφλής αστυνόμευσης είναι εκ προοιμίου απορριπτέα.
Οι χρήστες και οι μη χρήστες κράνους δεν αποτελούν δυο συμπαγείς και σταθερές ομάδες.
Θα πρέπει να υπάρχει μια ολοκληρωμένη πολιτική για το κράνος, πολιτική που συμπεριλαμβάνει πολλές δράσεις από την Πολιτεία, τους φορείς μοτοσυκλέτας, τον ειδικό Τύπο, τους κατασκευαστές, τους εμπόρους, τους γονείς, κ.λ.π.
Στο πλαίσιο της πολιτικής αυτής:
1. Θα πρέπει να τροποποιηθεί ριζικά η υφιστάμενη νομοθεσία (όχι δρακόντειες κυρώσεις, θέσπιση δικαστικής προστασίας) και ο τρόπος αστυνόμευσης (ποιοτική και όχι ποσοτική αστυνόμευση).
2. Θα πρέπει να υπάρξει αφ’ενός συστηματική εκστρατεία με καμπάνιες (όχι μόνο προς τους αναβάτες, αλλά και προς τους εφήβους, τους γονείς,τους εκπαιδευτικούς, τους εργοδότες) και αφετέρου σωστή ενημέρωση των καταναλωτών.
3. Θα πρέπει να μειωθούν οι τιμές των κρανών, δηλαδή να μειωθεί τόσο ο ΦΠΑ, όσο και να ελεγχθούν τα υπερβολικά κέρδη των εμπόρων.
4. Οι κατασκευαστές να δώσουν έμφαση στην πρακτικότητα, την άνεση και τη χρηστικότητα, παράλληλα με την ασφάλεια.
5. Να αυστηροποιηθούν και εντατικοποιηθούν οι ποιοτικοί έλεγχοι και να προστατευθεί περισσότερο ο καταναλωτής.
6. Να διευκολυνθεί η δραστηριοποίηση των ενώσεων των πολιτών (λέσχες μοτοσυκλέτας,ενώσεις καταναλωτών, σύλλογοι γονέων, κ.λ.π.).
7. Η καμπάνια υπέρ της χρήσης κράνους να αρχίσει από το σχολείο.
8. Να υποχρεωθούν οι καταστηματάρχες να διαθέτουν κατάλληλο χώρο τοποθέτησης των κρανών σε ράφια σε εμφανές σημείο, εύκολα ορατό.
9. Να τιμωρείται ο επιχειρηματίας που κάνει διακρίσεις λόγω της ιδιαιτερότητας της εμφάνισης, η οποία μπορεί να συνδέεται με τη χρήση κράνους ή με τον εν γένει εξοπλισμό του αναβάτη.
10. Να υποχρεωθούν με νόμο οι ασφαλιστικές εταιρείες να καλύπτουν την αντικατάσταση του κράνους μετά από ατύχημα με πτώση.
11. Να τεθεί με νόμο το 10% ως ανώτατο όριο συνυπαιτιότητας του αναβάτη σε περίπτωση τραυματισμού του στο κεφάλι, όταν το ατύχημα προκαλείται λόγω παράβασης του Κ.Ο.Κ. από άλλον οδηγό και ο συννόμως κινούμενος αναβάτης στερείται κράνους.
